EPÍTOME DE LA HISTORIA SAGRADA DE LHOMOND (XX)

Invencible constancia de Eleazar

   Ex Iudaeis multi patriam deseruerunt declinandi periculi causa. Multi mortem oppetierunt, potius quam a lege divina discederent. Insignis fuit Eleazari senis constantia. Is aperto ore compellebatur carnem suillam comedere, qua Iudaeis lex interdicebat. At vir fortissimus cibum vetitum respuebat indignans; quam ob rem cum ad supplicium duceretur, sui eum amici hortabantur, ut aliam carnem, quam attulerant, comedendo, simularet se Regi paruisse, sicque mortem vitaret.

Martirio de Eleazar.

   Eleazarus rem pravam suadentibus noluit assentiri: "aetati nostrae, inquit, non convenit ista simulatio. Non committam ut periculosum exemplum adulescentibus relinquam. Multo satius est perire, quam propter brevem vitae usuram turpidinis notam meo nomini inurere. Si vestro obsequar consilio, hominum quidem suppliciis eripiar; sed iram divinam non effugiam". His dictis, mortem fortiter subiit, aeternamque gloriam est consecutus.

Martirio de una madre y de sus siete hijos.

   Praeclarum Eleazari exemplum secuta est mulier quaedam cum septem filiis. Hi omnes simul comprehensi sunt, et virgis caesi, ut ad peccandum adigerentur; sed eos nulla vis potuit a lege divina abducere. Illorum natu maximus declaravit se suosque fratres paratos esse mori, magis quam culpam committere. Iratus Rex ollas aeneas succendi iussit. Tum ei qui locutus fuerat, linguam amputari, cutem capitis detrahi, summas manus ac pedes praecidi, et truncum corpus in olla torreri. Aderant tristi spectaculo ceteri fratres cum matre, seque invicem hortabantur ad mortem fortiter tolerandam. Tum comprehensus est secundus, et post detractam capitis cutem cum capillis, interrogatus num vellet carnem oblatam edere, negavit se id facturum; quapropter praecisis membris, in ollam ardentem missus est. Cum extremum spiritum ageret, ad Regem conversus: "tu quidem, ait, hanc vitam nobis eripis, sed amissam nobis reddet Deus, pro cuius lege eam profundimus". Post hunc tertius similiter cruciatus est: linguam postulanti protulit amputandam, manusque protendens, dixit: "haec membra a Deo accepta nunc propter Deum contemno, quia spero fore ut ea recuperem". Rex et alii circumstantes admirabantur animum adulescentis, qui acerbissimum dolorem pro nihilo ducebat. Hoc exstincto, quartus eodem supplicio necatus est. Cum iam morti esset proximus dixit: "nobis optabilis est leto dari, quoniam mortem pro lege divina oppetitam immortalitas consequetur". Cum quintus a carnificibus torqueretur, sic locutus est: "abuteris, o Rex, potestate tua; scilicet putas nos omnino derelictos esse a Deo, et omni ope destitutos, atque idcirco innumeris malis nos opprimis; sed mox ipse divinae potentiae vim experturus es". Pari constantia sextus verbera et tormenta pertulit, quibus paene confectus Regem sic compellavit: "noli errare, et malis nostris gloriari. Nos propter peccata nostra haec patimur, at brevi cum Deo in gratiam redibimus, tu vero superbiae et crudelitatis istius poenas dabis gravissimas". Ex septem fratribus unus tantum supererat, natu minimus. Quem Antiochus coepit illicere ut legem desereret, affirmans eum divitem fore et beatum; sed adulescens nec minis movebatur, nec promissis. Quare matrem Rex hortatus est, ut filio suaderet imperata facere. Illa irridens crudelem tyrannum, sic filium allocuta est: "miserere, fili mi, miserere matris tuae, quae te utero gestavi, quae te natum lacte alui; noli a fraterna virtute degenerare; noli timere carnificem istum. Deum unum time, Deum intuere, a quo mercedem recipies". His verbis confirmatus adulescens exclamavit: "non Regi obsequor, sed legi". Tunc conversus ad Antiochum: "tu quidem, o sceleste, Dei omnipotentis iram non effugies: erit tempus cum ab eo percussus et dolore victus te hominem esse confiteberis. Nisi gens nostra in Deum peccavisset, numquam in has miserias  incidissemus; sed mox Deus meo fratrumque meorum sanguine placatus, genti nostrae reconciliabitur, et nos post mortem patienter toleratam aeterna vita donavit". Tum Antiochus indigne ferens se derisum esse, in adulescentulum crudelius etiam quam in ceteros desaevit, et illum exquisito supplicio necavit. Denique septem filiorum caedem matris nece cumulavit. Haec mulier plane admirabilis, et sempiterna memoria digna, postquam filios certantes et aspectu et verbis adiuverat, postquam morientes magno animo conspexerat, ipsa diram mortem subiit, suumque sanguinem cum filiorum sanguine conmiscuit.

Celo y valor de Matatías.

   Erat tunc Hierosolymae sacerdos, nomine Mathathias, cum quinque filiis, Iuda, Ionatha, Simone, Eleazaro, et Ioanne. Hi, relicta urbe, ne viderent mala, quibus ea conflictabatur, secesserunt in solitudinem. Eo confluxit multitudo hominum, quibus cordi erant leges divinae, brevique ad speciem iusti exercitus crevit. Tunc, duce Mathathia, statuerunt patriam armis liberare, et religionem tueri: itaque aras passim falsis numinibus erectas everterunt, neglectumque verum Dei cultum restituerunt.

Muerte de Matatías. Primeras hazañas de su hijo Judas, llamado Macabeo.

   Interea Mathathias mortuus est, moriensque exercitui praefecit Iudam filium, qui dictus est Machabaeus. Is bellum a patre susceptum strenue persecutus est. Omnia optimi ducis munia egregie implevit. Divino, quod invocaverat, auxilio fretus, castella expugnavit, urbes praesidiis munivit, Apollonium unum ex praefectis Antiochi vicit, et ipse sua manu interfecit, eiusque gladio, quem illi detraxerat, in proeliis deinceps usus est.

Vence y derrota a Nicanor y a Gorgias.

   Antiochus, ubi audivit victum fuisse Apollonium, ira exarsit. Mandatum dedit Lisiae, ut Iudaeam vastaret, gentemque universam deleret. Lisias Nicanorem et Gorgiam adversus Iudaeos misit, quibus dedit quadraginta peditum et septem equitum milia. Hi castra posuerunt non longe ab urbe Hierosolyma. Iudas, cuius spes omnis in Deo posita erat, non dubitavit cum tribus hominum milibus proelium committere. Tam exigua manu copias regias prostravit, et ingenti praeda potitus est.

Lisias es vencido por Judas.

   Haec clades nuntiata est Lisiae, qui existimans id culpa imperatorum accidisse, statuit ipse exercitum ducere. Venit igitur in Iudaeam cum sexaginta quinque hominum milibus. Habebat Iudas decem tantum milia hominum; tamen adversus Lisiam processit et, invocato prius divino auxilio, cum hoste conflixit. Quinque hominum milia de exercitu cecidit, et reliquos adeo perterruit, ut in fugam versi sint.

Vuelve a Jerusalén y purifica el templo.

   Pulsis hostibus, Iudas restituendo cultui divino animum intendit: rediit victor in urbem Hierosolymamm, quae foedam sui speciem praebebat. Portae templi exustae erant, altare pollutum, virgulta in atriis, quasi in saltu, enata. Iudas omnia purgavit, portas refecit, novum altare erexit, cuius dedicatio magna totius populi frequentia clangentibus tubis facta est, decretumque ad memoriam rei sempiternam, quotannis diem solemnem celebratum iri.

Protege Dios a Judas Macabeo.

   Concitatae ob restitutum templum gentes vicinae bellum Iudaeis intulerunt: contra illas Iudas Machabaeus dimicavit. Eo in proelio Deus manifestum se praebuit adiutorem; nam inter pugnandum apparuerunt quinque viri equis et virtute insignes, quorum duo Iudam medium habentes incolumem servabant, in hostes vero tela et fulmina iaciebant: unde illi oculis et mente turbati ad viginti quinque milia interfecti sunt.

Castiga Dios visiblemente a Antíoco.

   Antiochus, ut cognovit suos duces a Iuda Machabeo fuisse devictos, amens furore, in Iudaeam citato cursu contendit, excidio gentis et urbis acceptam cladem ulturus. At illum subitus viscerum dolor corripuit a Deo immissus; cumque nihilominus cursum acceleraret, e curru graviter decidit, et casus gravis aegrum iam corpus valde afflixit; unde factum est, ut membra corrupta scaterent vermibus, et foetorem late emitterent, exercitui et aegro ipsi intolerabilem.